Heybet Baba
HEYBET BABA
Heybet Dağı Kovancılar İlçe merkezinin 2 km kadar kuzeybatısında yer almaktadır. İlçe merkezine en yakın dağlardan olup tamamen ağaçsızdır, zirve kısmı düz bir çizgi halinde kayalıklardan oluşmuştur. Bu taşlık alan doğu batı istikametinde uzanmakta olup yaklaşık 800 metredir.
Dağın zirvesinde batı kısmının bittiği noktada Elazığ - Kovancılar karayolundan çıplak gözle görülebilen su kemeri ve köprüye benzeyen bir delik vardır. Bu delikten dağın arka tarafında kalan gökyüzü görülebilmektedir. Dağın üst kısmında kayanın oyulmasıyla oluştuğu düşünülen 3x7 metre ölçülerinde bir su sarnıcı, içinde kimin meftun olduğu kesin olarak tespit edilemeyen ama Heybet Babaya atfedilen bir kabir ile küçük çaplı bir yerleşim olduğunu düşündüren harabeler bulunmaktadır.
Heybet dağı geçmişten beri çocuksuz kadınların ve yaşı geçmiş kızların dileklerini sunduğu bir ziyaretgah olmuştur. Bu sosyal olgununda etkisiyle yörede Heybet Dağı "Beşik Taşı" olarak da anılmaktadır. Kovancılar ve Palu bölgesinde sıkça çocuklara "Heybet" ismi verildiği görülmektedir.
Yüzlerce örneğine rastlanılan Heybet isimli çocukların ailelerinin tamamı boş beşiklerinin umudu noktasında Yüce yaratıcıya dileklerini iletme konusunda bu ziyareti bir dua kapısı olarak görmüştür.
Heybet dağının oluşumuna ilişkin yöredeki efsaneye göre birbirlerini seven bir genç kızla delikanlının evlenmelerine aileleri karşı çıkar ve kızın babası kızı bir başkasıyla evlendirmek ister. Bunu duyan aşık genç sevdiğini düğün gecesi kaçırır. Kızın kaçırıldığını duyan damat ve kızın babası ile davetliler genç aşıkların peşine düşerler ve Heybet Dağına kaçan aşıkları yakalarlar. Gençlerin tüm yalvarıp yakarmaları fayda vermez ve affedilmezler. Bu sırada kızın ve oğlanın gözlerinden üçer damla yere düşer ve yerden altı gül çıkar. O anda kız ve oğlan yaradandan taş kesilmeyi dilerler. Dualar o anda kabul edilir ve orada bulunanların tamamı taş kesilirler. Dağın oluşumunu bilim adamları mutlaka ki doğru ve farklı izah edeceklerdir. Ancak Heybet Dağının taşlarla kaplı oluşu yörede bu efsaneyle dilden dile izah edile gelmiştir.
Heybet Babanın kim olduğu kesin olarak bilinmemekle birlikte yöredeki şifahi tarihin izah ettiği bilgiler 1071 Malazgirt zaferinden sonra Anadoluya akın akın gelen göçler içinde Hoca Ahmet Yesevi dergahında yetişen bir Horasan Ereni ve yörenin İslamlaşmasında gayretler gösteren, Heybet Dağı üzerine yerleşmiş ve çobanlık yapan, ziyaretçilerine islamı, doğru ve dürüst olmayı anlatan gaza zamanlarında gösterdiği cesaret ve iri cüssesi ve güçlü pazuları nedeniyle de döneminde yörede yaşayan insanlar tarafından "Heybet Baba", gayri müslim ahali tarafından da kendisine güven duyulan, dürüstlüğüne itibar edilen ve "Haybat" diye tanınan bir derviş gazi olduğunu düşündürmektedir. Heybet Dağı üzerinde bulunan kabirin de Heybet Baba'ya ait olduğuna inanılmaktadır.
